PUIK VERHAAL

Noeste arbeid en engelengeduld

Zelfgebouwde kerststal vult halve woonkamer

Loek en Tiny Bisschops wonen al zesendertig jaar samen in Swalmen en ze hebben een bijzondere hobby. Wat begon met een klein kerststalletje gemaakt van roerstokjes, is door de jaren heen uitgegroeid tot waarschijnlijk de grootste en indrukwekkendste kerststal in de regio en daarbuiten. Zelfs tot in de kleinste details is alles met de hand gemaakt, grotendeels van gekregen en gevonden materialen. “Altijd als ik bij een kiosk van een treinstation kom, vraag ik of ik wat roerstaafjes meekrijg om mijn materialen aan te vullen.”

Kerststal als woonkamer

We worden gastvrij ontvangen in huize Bisschops, waar ons in de woonkamer meteen een echte kerstsfeer overvalt. De halve ruimte is namelijk omgetoverd tot een indrukwekkende reuzekerststal. We komen ogen tekort: overal waar we kijken zijn interessante tafereeltjes te zien. De wanden en vloeren zijn van multiplex platen beplakt met leien en lavasteentjes en dienen als decor voor prachtige miniaturen huisjes, kapelletjes, stallen en kerstfiguren, bijna allemaal met de hand gemaakt en voorzien van veel details. Riviertjes met stromend water, bruggen en waterraderen doorkruisen het tafereel en tientallen kleine lampjes zorgen voor sfeerlicht. Al met al is het een indrukwekkend schouwspel. Toch is het voor Loek en Tiny al niet zo heel bijzonder meer. “We doen het al tientallen jaren, voor ons is het heel gewoon geworden dat we dit ieder jaar opnieuw opbouwen”, aldus Loek.

Ruivers maedje

Loek en Tiny trouwden in 1984 en gingen samen in Swalmen wonen. Hoewel Tiny er inmiddels al decennialang woont, voelt ze zich nog altijd een echt ‘Ruivers maedje’. “En daar ben ik ook trots op”, aldus Tiny. “Ik vond het niet gemakkelijk om naar Swalmen te verhuizen en kom nog altijd heel veel in Reuver. Elke keer als ik er ben, heb ik toch het gevoel dat ik er het meest thuis ben.” Zo gymt ze nog altijd wekelijks met een groepje in Reuver. Ieder jaar rond kerst komt deze groep naar Swalmen. “Om de kerststal te bewonderen. Ze zeggen dat ze iedere keer weer iets nieuws zien. Dat is natuurlijk heel leuk om te horen.” Ook Tiny kan heel erg genieten van de kerststal. “Als het af is, gaan Loek en ik er vaak ’s avonds naar zitten kijken en lezen we in het gastenboek, waarin mensen die de stal bezochten een berichtje hebben kunnen achterlaten.”

Creatief met roerstaafjes

Loek is de creatieveling: hij heeft niet alleen zelf alle panelen gemaakt, de waterstromen aangelegd en de elektronica geïnstalleerd, hij bouwt ook het hele jaar door miniaturen gebouwen van voornamelijk roerstaafjes. Tiny ondersteunt Loek waar ze kan in zijn hobby en helpt bij het opbouwen met allerlei hand- en spandiensten. Ze wandelen vaak samen en doen dan veel ideeën op voor de kerststal. “We zien veel mooie gebouwen en die probeer ik dan na te maken”, aldus Loek.

Klein begonnen

De kerststal is ontstaan toen Tiny bij Loek in Swalmen kwam wonen. Loek: “Ik had al wel een stalletje staan, maar Tiny wilde ook graag een echte kerstboom in huis. Na een paar jaar heb ik een nieuwe stal gemaakt. Destijds een collega van mij had namelijk zelf een stalletje gemaakt en dat heb ik toen nagebouwd van roerstaafjes”, aldus Loek. “Het eerste jaar zat er nog een spiegeltje in. Het tweede jaar had ik stromend water en was ik al uitgebreid tot aan de deur van de woonkamer. Het derde jaar zijn we naar een andere hoek van de kamer gegaan en heb ik de eerste watermolentjes gemaakt. Ik knutselde ze uit waaiertjes van wasmachines, waar ik met omgebogen paperclips houten stokjes op heb vastgemaakt.”

Duizenden stokjes

Loek gebruikt allerlei verschillende materialen om mee te bouwen, maar voornamelijk werkt hij met houten ijs- en roerstokjes die op veel openbare plekken liggen, onder andere dus bij treinstations. Het bouwen met dit materiaal kreeg een impuls toen hij drieëndertig jaar geleden bij een failliete speelgoedwinkel een aantal dozen met stokjes kon opkopen voor de helft van de prijs. “Inmiddels heb ik tientallen bestaande gebouwen nagemaakt van roerstaafjes. Ik heb duizenden stokjes in voorraad, zodat ik altijd voorruit kan.” Hoe fijner de stokjes, hoe leuker Loek het vindt om ermee te werken. En door de jaren heen is hij steeds secuurder gaan werken, te zien aan alle kunstzinnige bouwsels die verspreid door de kamer staan.

Weggooien, hoezo?

Hoe klein en onbeduidend het misschien ook is: voor Loek is alles bruikbaar, er is weinig materiaal waar hij niks mee kan. “Ik gooi niks weg en sleep alles mee, het past vast ergens.” Kenmerkend is zijn anekdote over de schubbendaken, die hij maakt van de ronde kant van de roerstokjes: “Toen ik eens tegen een klein schuurmachinetje aanliep in de winkel, kwam ik op een idee. Als ik namelijk het einde van een stokje heb afgeknipt voor het maken van een dakpan, houd ik een recht stokje over. Vanaf nu kon ik echter ook deze rechte kant van het overgebleven deel weer rondschuren, om er nog een dakpan van te maken.”

“Ieder jaar duurt het opbouwen van de kerststal zo’n vier tot vijf weken. “We beginnen in november met bouwen en willen altijd op 7 december klaar zijn, net na Sinterklaas.”

Materialen voor een prikkie

In zijn zoektocht naar materiaal kon Loek door de jaren heen op allerlei plekken gratis of voor weinig geld aan spullen komen. Het bracht Loek en Tiny door het hele land en zelfs wel eens tot over de grens. Ze hebben er veel nieuwe contacten door opgedaan. “Telkens als ik wat foto’s liet zien van wat ik aan het maken was, vonden mensen het geweldig en kreeg ik vaak gratis materiaal of nog extra spullen op de koop toe”, glundert Loek. “Mensen die spullen hebben geleverd, komen meestal wel een keer naar de kerststal kijken. Sommigen komen zelfs ieder jaar terug.”

Van een leien dakje

Zo vroeg hij eens aan bouwvakkers die bij het Zusterklooster in Reuver bezig waren met het maken van een leistenen dak, of hij wat afvalmateriaal mee mocht nemen. “Leisteen is heel zwaar, dus toen ik toestemming kreeg ben ik terug naar huis gegaan om mijn auto te halen. Onderweg heb ik een vlaai gehaald voor de jongens: ik heb zelf altijd als loodgieter gewerkt, dus ik weet wat voor een feest het is als je ineens op de bouwplaats op vlaai wordt getrakteerd Nou, dat heb ik geweten. Ze hebben mijn hele auto volgelaten met leistenen! Ik heb nog steeds heel veel staan achter het huis, al heb ik veel ervan goed kunnen gebruiken voor het bekleden van de wandpanelen.”

Verborgen werk

Ieder jaar duurt het opbouwen van de kerststal zo’n vier tot vijf weken. “We beginnen in november met bouwen en willen altijd op 7 december klaar zijn, net na Sinterklaas.” Er komt heel veel bij kijken. Vooral het aanleggen van al het water is een heel karwei. “Er zitten verschillende open verbindingen in de waterloop en dat moet steeds opnieuw zó gemaakt worden dat het waterdicht is. Er loopt zo’n 25 liter water doorheen, en die hoeveelheid moet precies goed zijn. Als het teveel is spat het, en bij te weinig water draaien de raderen niet.”

Rook in de stal

Ook in de elektriciteit zit enorm veel werk. “Er branden zo’n 170 lampjes en omdat ik die allemaal op specifieke plekken wilde hebben, heb ik ooit een lichtsnoer kapot geknipt zodat ik aan elk lampje een nieuwe kabel kon vastmaken. Helaas is een keer kortsluiting ontstaan, onder het kribje nota bene. Ineens kwam de rook uit de kerststal! Vanaf dat moment wilde ik zeker weten dat alles veilig was, dus toen heb ik alle lampjes een nieuwe kabel gegeven. Alleen al met het vervangen van al deze lampjes ben ik toen een hele zomer bezig geweest.” De vier waterpompjes en het licht kosten samen ruim een kilowatt per dag aan stroom.

Doorgaan

Hoeveel jaren ze nog door zullen gaan met de kerststal, daar denken ze liever niet teveel over na. Loek: Ik weet wel dat ik geen jaar wil overslaan. Als ik dat eenmaal doe, dan is het einde oefening”. Het streven is, om bij goede gezondheid de veertig jaar te halen, daarna zien ze wel verder. De kerststal blijft vanaf 7 december tot einde januari staan en is op afspraak te bezichtigen voor iedereen die wil komen kijken. Mensen die nieuwsgierig zijn naar de kerststal, kunnen een afspraak maken met Loek en Tiny Bisschops via 0475 501948

Foto's en tekstbron: Renée Verbene

Klik hier om je gratis in te schrijven voor Puik | Deel deze pagina: