Voor en tijdens de tweede wereldoorlog werd, gedurende de periode 3 april 1938 t/m 3 juni 1945, een dagboek bijgehouden door Mathieu Hendrikus Janssen, geboren te 18 mei 1905 en overleden op 18 maart 1980 in Reuver. Hij was bekend als “baas Janssen” of “de baas” van greswarenfabriek Teeuwen.

(Leeftijd op foto 66 jaar)

Uit dit dagboek is onderstaand relaas overgenomen :

Periode van 26 november 1944 tot 22 december 1944.

(Herschrijver: deze periode staat beschreven in het manuscript op de datum 9 januari 1945.)

In bovengenoemde periode is er heel wat gebeurd. Wij maakten onze schuilplaats in de ondergrondse schoorsteenkanalen beter in orde. Zo legden wij voorraden aan van glazen inmaak, zakken rogge en tarwe, water, fruit, potten en kaarsen. Een stallantaarn brachten we in, alsmede stro om op te liggen. Met grote vilten matten stopten wij de tocht binnen de kanalen (bewerker: genoemde matten waren in de fabriek in gebruik bij het intern vervoer ter bescherming van kwetsbare materialen). Mijn maat Sjeng zat op een bewuste morgen al in het kanaal, terwijl ik op de uitkijk stond om de Grüne Polizei tijdig op te merken. Plotseling kwamen de buurvrouwen al waarschuwen. Ik wilde de moffen echter eerst zien. Dat duurde niet lang. Ik moest snel de fabriek in naar de plaats waar ik een kanaal in kon duiken. Tot mijn verbazing doken wel 25 personen hetzelfde gat in! Via het kanalenstelsel bereikte ik uiteindelijk toch Sjeng. Wij kropen naar oven 4. De rest kroop helemaal naar de ovens 7 en 8. Zij konden zich maar niet stil houden, waarvan wij de dupe werden. De eerste dagen begaven velen zich `s nachts naar buiten en zochten een andere schuilplaats. Na 8 dagen waren wij nog met 4 man: Sjeng Killaars, Sjeng Blomen, mijn broer Bèr en ikzelf. Ontelbare Rozenkransen baden wij. Onze vrouwen hielden zo goed mogelijk contact met ons. Daartoe kwamen ze regelmatig de fabriek in om briefjes te droppen, en/of te kloppen op de kanaal schuifplaten waardoor wij wisten waar en wat er ongeveer gaande was. Als er zich moffen in de fabriek ophielden, krasten ze op de platen. Eten konden ze in het algemeen regelmatig brengen. Wij maakten ook gedichtjes en schreven brieven aan onze vrouwen. Hierdoor hielden wij en zij moed. Als wij het liggen in het kanaal beu waren, gingen wij “aan de wandel”. Wij ontstaken dan de stallantaarn en pakten die in de mond. Vervolgens ging het kruipend voorwaarts tot onder oven 1, waar de weeskinderen verbleven. Vervolgens tot onder oven 8, de verblijfplaats van de paters. Op die manier vernamen wij wat de paters nog te vertellen hadden. In oven 5 verbleven de gezinnen Rutten en Blomen, broer Martin en bovendien pater van Doorn.

Circa 8 dagen geleden (bewerker: 11 december 1944) lagen we onder oven 4. Wij hoorden dat kinderen huilden en vrouwen schreeuwden: “Brand”! Wij werden paniekerig onder de grond. Wat mocht gaande zijn? Wij luisterden aan de spleten van de schuiven. Wij hoorden bij stukken en brokken dat Sens, een politieman, het stro en beddengoed in oven 5 in brand had gestoken. Dit om het ongedierte uit te roeien. De rook trok ook ons kanaal binnen. Wij als de bliksem kruipen. Op de eerste plaats moesten wij het kanaal van oven 5 naar de schoorsteen open maken. Dit kanaal hadden wij dichtgemaakt, ter voorkoming van tocht. Toen wij dit kanaal naar de schoorsteen weer open hadden, plaatsten wij de vilten matten op de scheiding van oven 5 en 4. Wij hadden aldus geen last meer van de rook. Onze vrouwen, die thuis verbleven, hoorden ook dat er brand was in oven 5. Ze gaven alarm omdat ze vreesden dat wij zouden stikken. Wij hadden echter, zoals gezegd, alles in orde. Wij konden dit doen omdat wij met de loop van het uitgebreide kanalenstelsel goed op de hoogte waren. Zo brachten wij 4 weken onder de grond door. Toen wij ons weer boven de grond konden vertonen, gingen wij letterlijk door de knieën. Ook waren wij pik- en pikzwart van het roet.